Araştırma Neyi Amaçlıyor?

Dr. Öğr. Üyesi H. Özlen Demircan, Arş. Gör. Aysun Ata Aktürk, Arş. Gör. Ezgi Şenyurt ve Arş. Gör. Mustafa Çetin bu çalışmada, 36-72 aylık çocuklar için hazırlanan MEB Erken Çocukluk Eğitimi Müfredatını fen, teknoloji, mühendislik ve matematik (STEM) eğitimine göre incelemeyi amaçlamışlar. Müfredatta yer alan 65 kazanım, 230 gösterge ve etkinlik kitabında yer alan 40 etkinlik kitabı incelenerek analiz edilmiş. Yapılan analiz sonucunda, okul öncesi eğitim programının, STEM eğitimi ile ilgili temel bilgi ve kavramların çoğunu içerdiği saptanmış.

STEM Nedir?

STEM, Science(Fen Bilimleri), Technology (Teknoloji), Engineering (Mühendislik) ve Mathematics (Matematik) alanlarını kapsayan bir yaklaşımdır. STEM Eğitimi okul öncesinden doktoraya kadar tüm eğitim kademelerini kapsar. STEM yaklaşımı, bu dört disiplini bütünleştirerek gerçekçi, işbirliğine dayalı, düşünce odaklı ve problem çözmeyi teşvik eden öğrenme deneyimlerini sağlar. İyi planlanmış, teşvik edici ve gelişimsel açıdan uygun STEM etkinliklerinin okul öncesi dönemdeki çocukların gelişimsel yönlerine pek çok faydası vardır. Özelikle okul öncesi çağında çocukların yaratıcılık seviyelerinin oldukça yüksek olduğu pek çok araştırma tarafından saptanmıştır. STEM eğitimi yaratıcılığı destekleyen önemli yaklaşımlardan biridir.

Okul Öncesi Eğitim Programı STEM Yaklaşımını Kapsıyor Mu?

Journal of Turkish Science Education'da yayımlanan makaleden aldığımız bilgilere göre, Türkiye'de uygulanan Okul öncesi eğitimi müfredat programı, Türk ulusunu çağdaş medeniyetin önemli bir üyesi haline getirmek için özgürce ve bilimsel olarak düşünebilen, yapıcı, yaratıcı ve üretken bireyler yetiştirmeyi amaçlar. Programa göre, erken çocukluk eğitimi, çocukların hayal gücünü geliştirmeye ve yaratıcı ve eleştirel düşünme becerilerine odaklanan bazı temel bilgiler üzerine kurulmuştur.

Bahsedilen beceriler ve STEM eğitiminin özellikleri birbiriyle büyük ölçüde örtüşmektedir. STEM eğitimi, araştırarak, problem çözerek, sorular sorarak öğrenen okul öncesi dönem çocuklarının birer araştırmacı olarak doğduğunu savunur. Türkiye MEB 2013 Okul Öncesi Eğitimi müfredatı, çocuk, aile, okul ve topluluk bağlamlarını da içeren uygun öğrenme ortamlarının gerekliliğini dikkate alarak hazırlanmaktadır.

Dahası, program model açısından sarmal yaklaşımdadır ve eklektiktir. Gelişim düzeyleri, ilgi alanları ve ihtiyaçlarına göre tüm gelişim alanlarında çocukları geliştirmeyi amaçladığından ilerleyici bir özelliğe sahiptir. Benzer şekilde, gelecekteki anlayışı belirlemek için ön-bilgiye dayanan hiyerarşik yapılar STEM konuları için bir temel oluşturur. 

Buna ek olarak, okul öncesi eğitim müfredatı, çocukların eleştirel düşünmelerine, planlama yapmalarına, uygulamalarını test etmelerine, kendilerini ifade etmelerine, sorgulama yapmalarına ve oyun odaklı öğrenmelerine büyük önem verir. Benzer şekilde, ilk deneyimlerini, aktif katılım yoluyla öğrenmeyi destekleyen oyun temelli öğrenme yaklaşımları, erken çocukluk eğitiminde STEM uygulaması için uygun yollardandır.

Öğretmenler iyi planlanmış STEM deneyimleri, çekirdek kavram ve becerilere dayalı olarak planlayarak, çocukların teorilerini keşfetmelerine ve yansıtmalarına izin verdiklerinde etkili öğrenme deneyimi oluşturabilirler. Daha önce de belirtildiği gibi, Türkiye'deki okul öncesi müfredatı ve STEM eğitiminde bazı ortak ilkeler benimsenmiştir. Bu çalışma, STEM eğitimiyle uyumlu olan bu ilkelerin okul öncesi eğitim programı içeriğine ne ölçüde yansıdığı sorusuna bir yanıt sunar. 

Araştırmayı bütünüyle incelediğimizde Okul öncesi eğitim müfredatında yer alan pek çok kazanım ve göstergenin STEM yaklaşımı ile benzer özellikler taşıdığını görebilirsiniz.